Askeri Haberleşme Sistemleri, askeri platformlarda çalışan kullanıcıların çeşitli haberleşme ihtiyaçlarını karşılamak için en güncel standartlara uyumlu şekilde tasarlanmaktadır. Günümüze kadar uzanan tecrübe ve güncel teknolojik gelişmeler birleştirilerek kullanıcılara kesintisiz, güvenli, ekonomik ve hızlı haberleşme çözümleri sunulmaktadır. Kara, hava ve deniz platformlarına uygun olarak tasarlanmış haberleşme sistemleri ile platformlar arası kesintisiz, güvenli ses ve veri haberleşme altyapısı sağlanmaktadır.
GMKA, Askeri Haberleşme Sistemleri askeri haberleşmenin omurgasını oluşturarak çeşitli Elektronik Koruma Tedbirleri ile kullanıcılar arasında güvenli ses ve veri haberleşmesine olanak sağlamaktadır. Yurtiçi ve yurtdışı danışan isterleri doğrultusunda özgün çözümler oluşturulmakta, uluslararası alanda kendini kanıtlamış ürünler ortaya konmaktadır. Askeri Haberleşme Sistemleri tarafından sunulan çözümler; sadece Türkiye’de değil dünyanın birçok ülkesinde kara, hava, deniz platformlarından füze platformlarına, birçok farklı alandaki haberleşme ihtiyaçlarını karşılamaktadır.
GMKA Savunma; haberleşme, navigasyon ve tanıma-tanıtma sistemlerinin dünyada ve ülkemizde neler yapıldığını güncel olarak takip etmektedir.
Haberleşme, Navigasyon ve Tanıma-Tanıtma Sistemleri
1. Haberleşme: Dost kuvvetlerle, aynı uçaktaki personelle, filodaki diğer uçaklarla, yerdeki komuta kontrol merkezi veya karadaki askerle ses veya veri olarak iletişim kurma yeteneği.
2. Navigasyon: Askeri uçakların, kara ve deniz araçlarının görevlerini tamamlayabilmesi için, konum ve coğrafi bilgilerine ulaşabilme yeteneği.
3. Tanıma – Tanıtma: Verilen bir hedefe nişan alma kuralları. Ateş etmeden önce hedefi sınıflandırma ve tanımlama yeteneği.
Söz konusu üç sistem, CNI (İletişim-Konum-Tanımlama) olarak anlatılabilir.
a) Haberleşme Sistemleri
CNI fonksiyonlarının RF spektrumu, aşağıdaki şekilden de görüldüğü üzere 100 kHz ile 4 GHz aralığında yer almaktadır.
Söz konusu sistemlerin artan frekans sıralaması ile listesi aşağıdaki gibidir:
• Haberleşme birimleri
• HF telsizleri
• VHF / UHF telsizleri
• Uydu haberleşmesi (SatCom)
• Veri linki
Tanıma-Tanıtma Birimleri:
• Dost Düşman Tanıma Tanıtma Sistemi(IFF)
• Hava Trafik Kontrol(ATC) Mode S
• TCAS
CNI fonksiyonlarını sağlamak üzere uçak gövdesine birçok anten monte edilmesi gerekmektedir. Aşağıdaki şekilde, askeri uçağının gövdesine monte edilmiş antenler gösterilmiştir.
Çalışma karakteristiklerine ve gönderme özelliklerine bağlı olarak her bir antenin kendi montaj kriteri vardır. GPS ve SATCOM anteni yukardadır ve uyduları görmek üzere, iniş ile alakalı ILS antenleri ön tarafta, gövdenin alt kısmında yer alır.
Haberleşme Kontrol Sistemleri
Bir uçaktaki haberleşme sistemini kontrol etmek gittikçe zor bir hal almaktadır. Karışıklık, uçağın hızına, hava trafik yoğunluğuna ve haberleşme çeşitlerinin çoğalması ile gittikçe artmıştır. Kolaylık sağlamak amacıyla; haberleşme tipi, frekans seçimi gibi ayarlar Uçuş Yönetim Sistemi (FMS) tarafından yapılmaktadır. Bu sayede pilotun iş yükü azaltılabilmiştir.
HF Haberleşmesi
Kara, deniz ve hava haberleşmesi için yaygın olarak kullanılır. Haberleşme bandı (HF SSB/AM) 2 MHz ile 30 MHz aralığındadır. Uçak ile yer haberleşme istasyonları arasında direkt görüş olmadığı zaman, çok uzun mesafe haberleşmeleri için (örneğin okyanus aşımında) HF haberleşmesi kullanılır. Haberleşmenin kalitesini artırmak için HF veri linki (HFDL) kullanılır. Bu sayede ses haberleşmesindeki bozulmalar azaltılır.
VHF ve UHF Haberleşmesi
VHF bandı sivil, UHF bandı ise askeri havacılık için kullanılmaktadır. Sivil havacılıkta kullanılan VHF bandı 118.000–135.975 MHz aralığındadır. VHF/UHF haberleşmesi direkt haberleşmedir. Yani alıcı – verici antenlerin birbirini görmesi gerekir. Haberleşme mesafesi antenlerin yerden olan yüksekliğine bağlıdır.
VHF haberleşmesinde birçok veri linki (VHFDL) kullanılmaktadır. Yer istasyonuna operasyonel bilgiler gönderen ACARS (Aircraft Communication and Re-porting System) telsizleri 131.55 MHz frekansında, veri haberleşmesi sağlayan özel telsizlerdir.
Yandaki resimde güvenli bir anti-jam ses, veri ve görüntü iletimi sağlayan, ağ özellikli ve uydu haberleşmesi yapabilen son tasarım bir telsiz gösterilmiştir.
Uydu Haberleşmesi
Uçaklar INMARSAT (International Maritime Satellite Organisation) uydusu ile L-bandında haberleşir,
Gönderme frekansı 1626.5–1660.5 MHz ve alma frekansı 1530.0–1559.0 MHz bandındadır. Uydu ile yer istasyonu ise C-bandında haberleşir.
Uçaktan yerdeki bir alıcıya sinyalin akışı şu şekilde gerçekleşir: uçak – uydu – yer istasyonu – yerdeki bir alıcı. Yerden uçağa haberleşme yolu ise bu yolun tersidir. Telsiz açıldığı zaman otomatik olarak uydu frekanslarını tarar (1530-1559Mhz) sinyali bulunca o uydunun bağlantılı olduğu yer istasyonlarının ağına kaydolur. Böylece yerdeki herhangi bir istasyon uçağı görür. Kayıt gerçekleştikten sonra uçak ile yerdeki bir kullanıcı arasında haberleşme gerçekleşebilir. Çalışma şekli GSM sisteminde olduğu gibidir.
Yandaki şekilde VHF / UHF / SATCOM antenin uçak gövdesine montajı görülmektedir.
b) Tanıma – Tanıtma Sistemleri
IFF
Dost-düşman tanıma-tanıtma sistemi olarak bilinen IFF (Identification Friend or Foe) sistemi günümüzde gerek askeri gerekse sivil alanlarda etkin olarak kullanılmaktadır. Bu sistem sayesinde dost kuvvetlerin birbirlerini tanımaları ve birbirlerine zarar vermelerini önlemek mümkün olmaktadır. IFF sistemi bir sorgulama ve cevaplama sistemidir. Sorgulayıcı ve cevaplayıcı cihazlardan oluşur. Sorgulayıcı, platformdaki birincil sensör ile koordineli olarak çalışmaktadır ve radarın tespit ettiği hedefleri sorgulamakta ve sonuç olarak uçağın dost / bilinmeyen bilgisi ile uçağa ait bilgiler elde edilmektedir.
Mod S Transponder
Hava Trafik Kontrol Transponder: Sivil uçaklar artan sayı ve hızlarıyla hava trafik denetiminde sorunlar yaratabilmektedirler. Bu sorunların üstesinden gelebilmek için, dünya çapındaki sivil kuruluşlar IFF teknolojisini sivil hava trafik kontrol ortamlarına uyarlamışlardır. Bu ortamlarda IFF sistemi, SSR (Secondary Surveillance Radar) olarak adlandırılmaktadır.
Mod S (Selective), yoğun trafik ortamlarında Hava Trafik Kontrol Sistemlerini (ATC) desteklemek için kullanılan bir gözetleme ve veri linki sistemi olarak geliştirilmiştir.
Mod S sistemi ile; adresli sorgulama yeteneği, veri linki kabiliyeti ile uçağa ait uçuş bilgisi, hız, güzergah, hava durumu gibi bilgilerin aktarılabilmesi mümkündür. Bu sayede hava trafik kontrolü daha etkin yapılabilmektedir.
Mod S’te uçaklar kendilerine bir sorgulama yapılmadan dahi, kimlik ve uçuş durumları hakkındaki bilgileri periyodik olarak yayınlayabilirler. Bu sayede daha iyi bir trafik kontrolü ve da az elektromanyetik kirlenme sağlanabilmiştir.
TCAS (Traffic Collision Avoidance System)
Hava trafik kazalarından korunma sistemleridir.
c) Veri Linki
Ses, veri ve görüntünün eş zamanlı olarak iletiminde sağlanan gelişmeler savaş alanında büyük yeniliklere olanak sunmuştur. Bu olanaklardan en önemlisi ise Link-16 sistemidir. JTIDS (Joint Tactical Information Distrubition System) veya MIDS (Multifunctional Information Distrubition System) olarak da isimlendirilir.
Dost birimlerin kendi aralarında savaş ortamında kullanmak zorunda olduğu yaşamsal bilgiler Link-16 bilgisayarlar arası veri değişimi formatı ile paylaşılır.
Link-16; 960-1215 MHz bandında çalışır. TDMA (Time Division Multiple Access) temelli, güvenli ve karıştırmaya karşı dirençli network radyo sistemidir.
Yandaki resimde Link-16 Tactical Airborne Terminal görülmektedir.
Aşağıdaki şekilde silahlı kuvvetlerin nasıl entegre olduğu görülmektedir.
d) VHF/UHF Hava ve Yer Telsizleri
VHF/UHF Telsizleri, hava telsiz haberleşmesinin elektronik harp tehditlerinden etkilenmeden güvenli ve etkin bir şekilde yapılabilmesini sağlayan Have Quick I-II ve Saturn (opsiyonel) frekans atlama özelliklerine sahip telsizlerdir.
Hava Platform Telsizleri
Panel monteli ve uzaktan kontrollü tip olmak üzere iki farklı birimden oluşmaktadır. Uzak Komuta Kontrol Birimi, hava platform telsizlerinin uzak komutası için tasarlanmış olan ve telsizin tüm fonksiyonlarını kontrol edebilen bir cihazdır.
Yer Telsizleri
VHF / UHF yer telsizleri, harekat ihtiyaçlarına göre, sırt telsizi, araç telsizi ve sabit merkez telsizi birimlerinden oluşmaktadır.
Link-16 Taktik Veri Linki
Hava kuvvetlerinin kullandığı mevcut veri transferi sistemidir.
