Operasyonlar

Askeri teori, savaştaki olayları basitçe tanımlamanın ötesinde, askeri hizmetler ile askeri tarihteki kurallara bağlı davranışın ve eğilimlerin analizidir.
Savaş teorileri ve kavramları, insanlık tarihi boyunca farklı yerlerde çeşitlilik göstermiştir. Global askeri teorisyenler; askeri operasyon planı, askeri taktikler, askeri strateji ve ulaştırma için temelleri attılar.

Askeri harekat, gelişmekte olan bir duruma tepki olarak devlet veya devlet dışı bir aktör tarafından gerçekleştirilen askeri bir eylemdir. Bu eylemler, durumu, harekatı gerçekleştiren taraf veya devletin lehine çözmek için askeri bir plan olarak tasarlanmıştır. Harekatlar, muharebe veya savaş dışı nitelikte olabilir ve ulusal güvenliği savunma amacıyla gerçekleşir. Askeri harekatlar iç ve dış tehditleri etkisiz hale getirmeyi hedefler.

Askeri taktikler, askeri bir gücü hazırlama sanatıdır. Askeri birimleri birleştirerek savaşta düşmanı oyalama ve yenme teknikleridir. Askeri taktikler, bir kuvvetin istihdamı ve kullanılması hakkındaki sorulara bir cevaptır.
Taktiksel planlamalar başından sonuna kadar sürecin tamamını işaret eden bir resim oluşturmaktadır. Bu resmi yaptığı harekat tasarımı ile başarıya ulaştırmaktır. İşte bu süreç, harbin sanat yönünü teşkil etmekte ve taktik seviyeden farklılaştırmaktadır. Taktik seviye, teori olarak da ifade edilebilecek bilgi ve prosedür haline getirilmiş kurallar ile planlanırken, operasyonel seviyede liderin bilgi birikimi, öngörüsü, zekası ve sezgileri devreye girmektedir. İstenen son duruma ulaşabilmek için mevcut araçlar, yöntemler ve riskler göz önünde bulundurulur.
Taktik seviyede, sistem yaklaşımı adına sınırlı sayıda kritik faktör analizi yapılırken; operasyonel seviyede bu analize ağırlık merkezi, hedef yönetimi, risk yönetimi, kesin sonuç noktalarının tespiti ve harekatın tasarımı aşamaları eşlik etmektedir. Halen uygulanan duruma bakıldığında, karar verme modeli açısından hem taktik hem de operasyonel seviyenin kuralları bellidir. Stratejik seviye ise şartlara göre uygulanır. Dolayısıyla tüm seviyelerdeki karar verme modelleri, gerekli bilginin sağlandığı şartlarda her şeyin tahmin edilebilir ve ölçülebilir olduğunu öngören rasyonellik kavramı üzerine inşa edilmiştir.

Askeri politika (savunma politikası olarak da adlandırılır), çok uluslu, güvenlik ve orduyla ilgilenen bir kamu politikasıdır. Ulusal silahlı kuvvetlerin ne zaman ve nasıl görevlendirileceği gibi hükümetlerin aldığı veya almadığı önlemleri kapsar.
Askeri politika, dış politika ile beraber uluslararası ilişkilerde bağımsızlığın korunmasını sağlamak, düşman ve saldırgan dış aktörlerin dayattığı zorlukları hafifletmek için kullanılır. Savunma Bakanlığı, ulusal askeri politika için birincil karar vericidir.
Askeri politika, istihbarat analizine dayalı olarak düşmanlık ve saldırı tehditlerini tanımlar. Ayrıca milli güvenlik askeri kapsamını, savunma ittifaklarını, savaşa hazır olmayı, ulusal kuvvetlerin askeri birlik ve askeri teknoloji kullanımlarını tanımlar.

Askeri istihbarat, istihbarat ve analiz yaklaşımları bir askeri disiplindir. Askeri istihbarat, komutanların görev gereksinimlerine yönelik veya harekat planlamada sorulara yanıt veren, bir dizi kaynaktan gelen verilerin değerlendirilmesi ile sağlanır.
Askeri harekatın planlanması, sevk ve idaresi için gerekli olan düşman, hava ve arazi hakkındaki bilgilerin elde edilmesi için toplama vasıtalarının yönlendirilmesi, bilgilerin toplanmasıdır. Ayıca yapılan analizin istihbarat haline getirilmesi, yayımlanması ve kullanılmasını içeren muharebe istihbaratının oluşturulması ile istihbarata karşı koyma ve güvenlik görevlerinin planlanması, uygulanması görevlerini yerine getirmektedir.

Askeri birlik, bir devletin silahlı kuvvetlerinin, ulusal askeri politikanın gerektirebileceği askeri yeteneği sağlayacak şekilde yapılandırılmasıdır. Bazı ülkelerde yarı askeri güçler tam olarak görülmese de, bir ülkenin silahlı kuvvetlerine dahil edilir. Resmi askeri kuruluş hiyerarşik formları kullanma eğilimindeyken, isyancı kuvvetler gibi askeri veya paramiliter örgütlerin bir parçası olmayan silahlı kuvvetler, genellikle askeri birlikleri taklit eder.
Paramiliter güçler ve benzerleri gibi eşdeğerlerini içeren jandarmalar, dünyanın çoğunda yaygın olan bir iç güvenlik hizmetidir. Bunlar silahlı kuvvetlere yardımcı olmak için kullanılabilir.
Ulusal askeri birlik, genellikle sivil veya kısmen sivil yürütme tarafında idare edilir. Bazı pozisyonlara bağlı olarak, silahlı kuvvetlerin belirli büyük operasyonel bölümleri bulunur.
Strateji tavsiyesi, yetenek geliştirme değerlendirmesi veya askeri bilim araştırma temini, teknolojilerin tasarlanması ve geliştirilmesi gibi özel beceri ve bilgi temelli hizmetlerin sağlanmasından, yönetiminden sorumlu olan belirli bölümleri vardır. Her bir departman içinde uzmanlaşmış idari şubeler bulunur.

Askeri lojistik, silahlı kuvvetlerin harekat, tedarik ve bakımının planlanması, yürütülmesi bilim dalıdır. Askeri lojistiğin ilgilendiği bazı görevler şunlardır:

– Askeri teçhizat tasarımı, geliştirilmesi, temin edilmesi
– Depolanması, dağıtımı, bakım ve onarımı
– Tahliyesi ve bertaraf edilmesi
– Askeri personellerin ulaşımı
– Tesislerin temin edilmesi ya da inşası, bakım ve onarımı
– İşletilmesi ve tahliye edilmesi
– Hizmetlerin temin edilmesi veya donanımı
– Sağlık ve tıbbi hizmet desteği sağlanması

Lojistik, en genel haliyle hayatımızın önemli bir parçasıdır. Lojistikten en az biçimde de olsa yararlanmayan bir faaliyet neredeyse yoktur. Lojistiğin temel fonksiyonlarından biri eksik ya da ihtiyaç duyulan malların ikame edilmesi olduğundan mal tüketiminin olduğu her yerde ve zamanda lojistiğe rastlanır. Savaş, oldukça karmaşık bir süreç olarak nitelendirilir ve lojistikle tarih boyunca iç içe olmuştur. Askeri lojistik geniş kapsamlı bir konu olduğundan silahlı kuvvetlerin askeri-savunma kabiliyetlerini yaratan ve sürdüren özel bir sistem olarak tanımlamıştır. “Yaratmak” ve “sürdürmek” gibi anahtar kelimeler lojistiğin bir süreç olduğunu anlatır. Lojistik kesintiye uğramaması gereken bir faaliyettir. Lojistik faaliyetlerindeki her bir kesinti veya ihmal silahlı kuvvetlerin kabiliyetlerini etkiler. Silahlı kuvvetleri desteklemek amacıyla yapılan planlama, hazırlık ve malzeme tedariğini içeren büyük bir etkendir.
Silahlı kuvvetlerin yaşamlarını, barış zamanındaki talim ve eğitimlerini, seferberliklerini, kriz zamanı konuşlanmasını, ilerlemesini, savaş durumunda muharebe kabiliyetlerini ve barışın korunmasındaki sürdürülebilir operasyonlarını etkiler.
Ayrıca askeri lojistik, devletin ekonomik kaynakları ve askeri-savunma tali sistemleri arasında, stratejik ve operasyonel amaçların gerçekleştirilmesinde ihtiyaç duyulan bütün ölçümlerin planlanıp uygulandığı bir köprü olarak da tanımlanabilir. Lojistik sanatı, stratejik, operasyonel ve taktiksel planların savaş alanındaki mevcut duruma entegre edilmesine dayanmaktadır.
Bir devletin ekonomik altyapısı, silahlı kuvvetlerin niteliğini ve niceliğini belirleyen önemli bir faktördür. Aynı şekilde, lojistik kabiliyet de savaşta konuşlandırılabilecek kuvvet sayısını belirler. Bu anlamda ekonomik-lojistik faktörler stratejinin sınırlarını belirler. Lojistiğin etkileri özgün stratejik planlara ve spesifik operasyonlara göre değişiklik gösterebilir.

Askeri operasyon, gelişmekte olan bir duruma yanıt olarak bir devletin veya devlet dışı bir aktörün koordineli askeri eylemleridir. Bu eylemler, durumu devletin veya aktörün lehine çözmek için askeri bir plan olarak tasarlanmıştır. Operasyonlar, savaş veya çatışma dışı nitelikte olabilir.

Operasyon planı
Operasyonel konsept temelinde bir plan geliştirilir, harekatın genel amacı bir an önce düşmanı yok etmektir ve plan bu doğrultuda oluşturulur. Operasyon planı, personelin operasyonel tahminlerini, bölgesel tahminlerini, bilgi tahminlerini, lojistik tahminlerini, komutanın konseptini, birim operasyonlarını ve bunlarla ilişkili çeşitli faaliyetleri birleştirir. Uyulması gereken hususlar belirlenir. Düşünme sırasının rasyonel olması ve hata olmaması için strateji planının belirli bir modele göre hazırlanması gerekir. Bu tip, kolayca komut verilebilmesi için operasyonel komutun tipine uygundur.

Standart bir operasyonel plan oluşturma süreci aşağıdaki gibidir:
1) Durumun kapsamlı değerlendirmesi ve muhakemesi
Burada sadece düşman unsurlar değil, aynı zamanda da kendi ordusunun ilgili birimleri, atanan / dışlanan birimler, arazi ve hava durumu gibi geniş bir yelpazede kapsamlı bir şekilde organize edilmektedir. Personel tarafından hazırlanan bilgi tahminleri bu aşamada kullanılabilir.
2) Operasyonel rehberlik kavramı
Politikalara ve yönergelere bölerek komutanın strateji (savaş) rehberliği için bir kavram oluşturulur. Misyonu gerçekleştirmek için operasyon boyunca eylemin temeli olduğundan politikanın kısa bir özetini vermek önemlidir. Çalışma süreci, sistemi anlamanın özüdür, politikanın daha derinlemesine ve somut bir versiyonudur.
3) Birimlerin görevleri
Operasyonun her aşamasında birimlerin görevi netleştirilir. Ancak savaşın ilk aşaması dışında esnektir ve durumdaki değişikliklere cevap verebilmesi için çok detaylı olmamasına özen gösterilir.
4) Personel ve lojistik konular
5) Komut ve iletişim

Operasyon
Talimatı gerçekleştirmede ve yürütmede, operasyonel bir eylemde bulunmada en önemli şey durumdaki değişikliklere yanıt verebilmektir. Bu nedenle kara birliklerinin savaşında, yeterli yedek kuvvetlere sahip olmak ve komuta esnekliği sağlamak operasyonları başarılı kılmanın şartlarındandır. Deniz ve hava operasyonlarında yedek kuvvetlerden ziyade istenen zamanda ve yerde maksimum kuvvete odaklanılmalıdır ve komuta edilen birimin doğru şekilde hareket edip etmediğini denetlemek gerekir.

Askeri operasyonların sınıflandırılması
En yaygın olanları, saldırı operasyonlarına, savunma operasyonlarına ve takip-geri çekilme operasyonlarına bölünebilen savaş biçimleridir. Ayrıca özel, dağ, nehir geçiş, hava, denizaltı karşıtı ve hava indirme operasyonları da diğer sınıflar arasındadır.